CHIA ĐUÔI TÍNH TỪ TRONG TIẾNG DỨC

DIE DEKLINATION DES ADJEKTIVS: CHIA ĐUÔI TÍNH TỪ TRONG TIẾNG ĐỨC (A2)

Khi nào cần chia đuôi tính từ? Cách chia đuôi tính từ như thế nào? Tất cả sẽ có trong bài viết về chủ đề Chia đuôi tính từ trong tiếng Đức này.

Khi nào ta cần chia đuôi tính từ?

Rất đơn giản, khi tính từ đứng trước danh từ thì bắt buộc phải chia, vì khi đó tính từ đang đóng vai trò bổ nghĩa cho danh từ đứng phía sau nó (vai trò attributiv).

Das ist ein alter Tisch.
Tính từ alt đứng trước danh từ Tisch -> Phải chia -> alter.

Dieses Haus ist schön, daher möchten wir es kaufen.
Tính từ schön không đứng trước danh từ nào cả -> Không cần chia.

Vậy chia đuôi tính từ như thế nào?

Hãy tưởng tượng tính từ luôn bị kẹp giữa 2 thành phần:
ARTIKEL + Tính từ + NOMEN
Việc chia này sẽ phụ thuộc vào 2 thành phần đó
Phụ thuộc quán từ ARTIKEL đứng phía trước tính từ (quán từ xác định, quán từ không xác định, hay không có quán từ).
Phụ thuộc vào giống và số của danh từ NOMEN đứng phía sau tính từ.



Bảng này cũng đã quá quen thuộc với các bạn học tiếng Đức rồi. Mình chỉ lưu ý lại một điều nhỏ: Bảng này chỉ có duy nhất 2 loại đuôi là –e và –en. Với cách 2 Genitiv và cách 3 Dativ thì hoàn toàn chia tính từ theo đuôi –en, bất kể giống hay số của danh từ. Đây là bảng chia dễ nhớ nhất.

Bảng chia này cũng áp dụng y hệt với các loại từ dies-, jed-, welch-, all-.

Ich mag dieses schöne Buch.
Coi dieses tương tự như quán từ xác định das ở Akkusativ + giống trung của danh từ Buch -> dieses schöne.

Jeder gute Mann braucht gute Schuhe.
Coi jeder tương tự như quán từ xác định der ở Nominativ + giống đực của danh từ Mann -> jeder gute.

Riêng all- chỉ áp dụng cho số nhiều nếu xem all- thay thế cho quán từ xác định:
Die Polizei ist nicht zuständig für alle schwierigen Situationen im Leben.

Coi alle tương tự như quán từ xác định die dạng số nhiều ở Akkusativ + danh từ số nhiều Situationen -> alle schwierigen.

Nếu all- đi với danh từ số ít thì lúc đó all- không còn thay thế cho quán từ xác định nữa:
Alles Gute (All- đóng vai trò như một tính từ đi với danh từ Gute không có quán từ ở cách 4 Akkusativ -> Ich wünsche dir alles Gute)
Mit allem Respekt (All- đóng vai trò như một tính từ đi với danh từ Respekt không có quán từ ở cách 3 Dativ -> Mit allem Respekt)
Cách chia đuôi tính từ với danh từ không có quán từ bạn có thể xem ở phần 3.

2. Chia đuôi tính từ theo quán từ không xác định

Bảng này cũng khá quen thuộc. Tuy nhiên bạn sẽ để ý thấy không có Plural ở bảng này, vì khi ta chia tính từ theo quán từ không xác định mà lại ở dạng số nhiều thì coi như nó sẽ nằm vào dạng danh từ không có quán từ. Chúng ta sẽ nhắc đến nó ở bảng thứ 3.

Bảng chia này cũng áp dụng y hệt với các loại từ: Quán từ sở hữu (mein-, dein-…) và quán từ phủ định (kein-).
Lưu ý đặc biệt: Với 2 loại từ này thì lại có Plural, và sẽ chia đuôi tính từ theo đúng như dạng số nhiều của quán từ xác định (VD: xem meine/keine như die ở dạng số nhiều của Nominativ và Akkusativ, xem deinen/keinen như den ở dạng số nhiều của Dativ vân vân …)
Các ví dụ:

Das ist ein neues Haus.
Quán từ không xác định ein ở Nominativ + giống trung của danh từ Haus -> ein neues.

Das ist mein neues Auto.
Coi mein tương tự như quán từ không xác định ein ở Nominativ + giống trung của danh từ Haus -> mein neues.

Ich bin kein guter Mensch.
Coi kein tương tự như quán từ không xác định ein ở Nominativ + giống đực của danh từ Mensch -> kein guter.

Das sind meine guten Freunde.
Vì Freunde ở đây là số nhiều -> Chia theo bảng 1 -> Coi meine tương tự như quán từ xác định die dạng số nhiều ở Nominativ + danh từ số nhiều Freunde -> meine guten.

Wir brauchen keine schnellen Entscheidungen.
Vì Entscheidungen ở đây là số nhiều -> Chia theo bảng 1 -> Coi keine tương tự như quán từ xác định die dạng số nhiều ở Akkusativ + danh từ số nhiều Entscheidungen -> keine schnellen.

3. Chia đuôi tính từ theo danh từ không có quán từ

Mẹo dễ nhớ: Cách 1 Nominativ và cách 4 Akkusativ đuôi tính từ được chia y hệt như bảng 2 với quán từ không xác định.
Gute Hausarbeiten sollten aus folgenden Teilen bestehen.
Danh từ không xác định Hausarbeiten ở dạng số nhiều không có quán từ + đang ở cách 1 Nominativ -> Gute Hausarbeiten.

Ich habe große Angst.
Cụm từ habe Angst không có quán từ -> Angst giống cái + cách Akkusativ -> große Angst.

Ich habe großen Hunger.
Cụm từ habe Hunger không có quán từ -> Hunger giống đực + cách Akkusativ -> großen Hunger.

Hoặc như 2 ví dụ ở trên chúng ta đã nhắc tới:
Alles Gute (All- đóng vai trò như một tính từ đi với danh từ Gute không có quán từ ở cách 4 Akkusativ -> Ich wünsche dir alles Gute)
Mit allem Respekt (All- đóng vai trò như một tính từ đi với danh từ Respekt không có quán từ ở cách 3 Dativ -> Mit allem Respekt)

Ngoài ra ở dạng số nhiều thì danh từ không có quán từ có thể đi với các từ sau: andere, einige, viele, wenige, các số zwei, drei.. và được chia đúng theo quy tắc ở dạng số nhiều với Nullartikel như trên, và ta xem như lúc đó có 2 tính từ đi liền nhau.
Das sind zwei alte Häuser.
Nominativ với danh từ Häuser số nhiều với số lượng zwei -> alte.

Ich habe einige schwere Fragen.
Xem như có 2 tính từ einig- và schwer + Akkusativ với danh từ số nhiều Fragen -> einige schwere – phải chia cả einige và schwere như nhau.

Ein langer Tag mit vielen neuen Dingen macht natürlich hungrig!
Xem như có 2 tính từ viel- và neu + Dativ với danh từ số nhiều Dingen -> vielen neuen – phải chia cả vielen và neuen như nhau.

Das ist ein Haus einiger netter Leute.
Xem như có 2 tính từ einig- và nett + Genitiv với danh từ số nhiều Leute -> einiger netter – phải chia cả einiger và netter như nhau.
Đây là một căn nhà của vài người tốt bụng

Hoặc tương tự:
Das ist ein Haus vieler netter Leute.
Đây là một căn nhà của những người tốt bụng.

Nhưng các bạn sẽ thấy sự khác biệt ở đây khi ta thay einiger/vieler bằng quán từ sở hữu (mein, dein..) hay quán từ phủ định (kein):
Das ist ein Haus meiner netten Brüder.
Giờ thì không thể xem như 2 tính từ mein- và nett được nữa. Mà mein- ở đây giữ đúng vai trò của nó là một quán từ. Do đó ta chia là netten chứ không còn là netter nữa, vì ứng với danh từ số nhiều Brüder + meiner tương đương quán từ xác định der ở cách 2 Genitiv.
Đây là một căn nhà của những người anh tốt bụng của mình.

Nguồn bài viết : https://www.facebook.com/groups/hoctiengduc.hoctiengduc/permalink/725216211345338/